Net Zero “Cần năng lượng hạt nhân” - Tuyên bố mang tính bước ngoặt của IAEA được hàng chục quốc gia ủng hộ tại COP28

Monday, 04/12/2023, 00:00

Tổng Giám đốc Rafael Mariano Gossi đưa ra Tuyên bố của IAEA về Năng lượng Hạt nhân tại Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 28 (COP28) tại Dubai, ngày 1 tháng 12 năm 2023. (Ảnh: D Calma/IAEA)

Ngày 01/12/2023, trước hàng chục quốc gia tham dự Hội nghị quan trọng lần thứ 28 về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (COP28) tổ chức ở Dubai, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi đưa ra tuyên bố rằng thế giới cần năng lượng hạt nhân để chống lại biến đổi khí hậu và cần thực hiện hành động để mở rộng việc sử dụng nguồn năng lượng sạch này giúp xây dựng “cây cầu carbon thấp” cho tương lai.

Đây là lần đầu tiên một tuyên bố quan trọng có tính bước ngoặt của IAEA được ban hành và được sự ủng hộ rộng rãi của quốc tế.

Điều này cho thấy sự quan tâm toàn cầu ngày càng tăng đối với năng lượng hạt nhân để giải quyết thách thức hiện hữu của một hành tinh đang nóng lên nhanh chóng.

Hơn nữa, tuyên bố này là dấu hiệu về một động lực mới cho năng lượng hạt nhân như là một nguồn năng lượng carbon thấp đáng tin cậy, cần thiết để đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng và đạt được sự phát triển kinh tế bền vững.

Tuyên bố của IAEA mà Tổng Giám đốc Grossi đưa ra cho biết: “IAEA và các Quốc gia Thành viên là các nhà sản xuất năng lượng hạt nhânvà các nước hợp tác với IAEA để thúc đẩy lợi ích của việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình thừa nhận rằng tất cả các công nghệ phát thải thấp hiện có cần được công nhận và được hỗ trợ một cách tích cực”. “Phát thải ròng bằng 0 cần năng lượng hạt nhân”. “Năng lượng hạt nhân không phát ra khí nhà kính khi được sản xuất và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng cũng như sự ổn định của lưới điện, đồng thời tạo điều kiện cho việc sử dụng rộng rãi hơn năng lượng mặt trời và năng lượng gió”.

Hiện nay có 412 lò phản ứng sản xuất điện hạt nhân đang hoạt động tại 31 quốc gia với công suất lắp đặt hơn 370 GW, cung cấp gần 10% tổng lượng điện của thế giới và là 1/4 nguồn cung cấp lượng carbon thấp. Một số quốc gia – bao gồm Bangladesh, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ – đang xây dựng các nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của họ, trong khi nhiều quốc gia khác cũng đã quyết định sử dụng năng lượng hạt nhân. Ngoài ra, các quốc gia đang sử dụng năng lượng hạt nhân như Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ và Thụy Điển đang có kế hoạch mở rộng các chương trình hạt nhân của họ.

Tuyên bố cho biết: “Các nghiên cứu xác nhận rằng mục tiêu về lượng khí thải carbon ròng bằng 0 trên toàn cầu chỉ có thể đạt được vào năm 2050 với sự đầu tư nhanh chóng, bền vững và đáng kể vào năng lượng hạt nhân”.

Tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của những đổi mới công nghệ trong lĩnh vực hạt nhân như các lò phản ứng mô-đun nhỏ giúp cho việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân được dễ dàng hơn, triển khai linh hoạt hơn và giá cả phải chăng hơn. Ngoài ra, "Việc quản lý và nâng cấp nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động một cách liên tục đảm bảo sự an toàn và độ tin cậy hơn cho phép chúng cung cấp năng lượng khử cacbon cho lưới điện và các lĩnh vực khác".

Kể từ đầu thế kỷ 21, năng lượng hạt nhân đã tránh được việc thải ra khoảng 30 gigaton khí nhà kính. Tuyên bố nhấn mạnh, nó cũng có thể góp phần giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu ở các khu vực ngoài việc sản xuất điện, đặc biệt là trong việc giúp khử cacbon trong hệ thống sưởi, khử muối, quy trình công nghiệp và sản xuất hydro.

Tuyên bố cũng cho biết: “Năng lượng hạt nhân bền bỉ và mạnh mẽ có tiềm năng đóng một vai trò rộng lớn hơn trong nỗ lực hướng tới lượng khí thải carbon ròng bằng zero, đồng thời đảm bảo mức độ an toàn và an ninh hạt nhân cao nhất”.

Tổng Giám đốc Grossi cho biết “Việc đạt được một môi trường đầu tư công bằng và thuận lợi cho các dự án hạt nhân mới vẫn là một cuộc chiến khó khăn. Tuy nhiên, chúng ta chưa có một sân chơi bình đẳng khi nói đến việc tài trợ cho các dự án hạt nhân”.

Tháng trước (tháng 11/2023) Tổng Giám đốc Grossi đã nói với Ban Giám đốc IAEA rằng “Các nhà phân tích đều đồng ý rộng rãi rằng công suất điện hạt nhân sẽ cần tăng hơn gấp đôi vào năm 2050 để đạt được các mục tiêu về khí hậu hiện tại. Chúng ta sẽ cần nhiều năng lực hơn nữa để tiến xa hơnngoàilưới điện và khử cacbon cho ngành vận tải và công nghiệp”.

Nhằm nâng cao sự chú ý đặc biệt của năng lượng hạt nhân, sắp tới các nhà lãnh đạo từ khắp nơi trên thế giới sẽ tập trung tại Brussels vào tháng 3/2024 để tham dự Hội nghị thượng đỉnh về năng lượng hạt nhân lần đầu tiên, do IAEA và Bỉ đồng tổ chức.

TS. Vương Thu Bắc lược dịch

Net Zero “Needs Nuclear Power,” IAEA Says in Landmark Statement Backed by Dozens of Countries at COP28 | IAEA

Bản in  

Gửi email