Hội thảo góp ý Dự thảo Đề án thiết lập mạng quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường Quốc gia

Ngày 21/03/2025, tại Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân (KH&KTHN), Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (NLNTVN) đã tổ chức hội thảo đóng góp ý kiến Dự thảo Đề án thiết lập mạng quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường Quốc gia. Tham dự hội thảo có đại diện của Vụ Khoa giáo - Văn xã (Văn phòng Chính phủ), Cục Khí tượng thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Binh chủng Hoá học (Bộ Quốc phòng), Cục An ninh kinh tế (Bộ Công an), các Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Quảng Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai và đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) gồm Vụ Kế hoạch – Tài chính, Vụ Pháp chế, Cục An toàn bức xạ hạt nhân và Viện NLNTVN. Cuộc họp được tổ chức với 02 hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Toàn cảnh các đại biểu tham dự hội thảo

Mở đầu cuộc họp, ông Đỗ Hồng Giang – Phó Viện trưởng Viện NLNTVN thay mặt đơn vị chủ trì tóm tắt quá trình xây dựng đề án, tổng hợp và giải trình các ý kiến đóng góp của các bộ ban ngành và các tỉnh thành có liên quan. Sau phần mở đầu, ông Phạm Ngọc Đồng – Phó Viện trưởng Viện KH&KTHN trình bày báo cáo tổng quan hiện trạng mạng Quan trắc phóng xạ môi trường hiện do Viện NLNTVN phụ trách và Viện KH&KTHN vận hành. Tiếp đó là bài trình bày về Hệ thống trinh sát phóng xạ trong Quân đội do ông Hoàng Hữu Đức - Trạm trưởng Trạm Quan trắc, cảnh báo độc, xạ miền Bắc, Viện Hoá học Môi trường quân sự, Binh chủng Hoá học báo cáo.

Trên cơ sở 02 báo cáo, ông Nguyễn Triệu Nhiên – Chuyên viên Vụ Khoa giáo - Văn xã, Văn phòng Chính phủ nêu ý kiến đề nghị các đơn vị liên quan trực tiếp đến việc lập dự thảo đề án thành lập mạng quan trắc phóng xạ môi trường quốc gia cần rà soát, bổ sung các các tiêu chí, ý tưởng để hoàn thiện đề án này theo tình hình mới và sớm trình Chính phủ, Quốc hội xem xét phê duyệt sớm.

Phát biểu thảo luận tại cuộc họp, ông Nguyễn Nam Dương (Cục Khí tượng thủy văn) cho rằng cần cập nhật lại các căn cứ pháp lý cho phù hợp với tình hình thực tế. Đồng thời, trong dự thảo đề án nên đưa thêm các điều khoản về cơ chế để các bên cùng phối hợp làm việc nhằm tiết kiệm cơ sở vật chất, con người, đặc biệt có thể chia sẻ dữ liệu khí tượng vào hệ thống số liệu quan trắc phóng xạ để phục vụ cho công tác tính toán mô phỏng. Cục Khí tượng thủy văn sẽ cố gắng phối hợp với Viện NLNTVN để thực hiện lắp đặt 41 trạm quan trắc trực tuyến hiệu quả.

Đồng quan điểm với ông Dương, bà Mạc Thị Thu Hiền - Vụ pháp chế Bộ KH&CN cũng yêu cầu cập nhật căn cứ pháp lý như luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2025, Nghị định số 55/2025/NĐCP quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Bộ KH&CN.

Đại diện Bộ Công an và Bộ Quốc Phòng phát biểu đề nghị cần đẩy nhanh tiến độ phê duyệt đề án thành lập mạng quan trắc phóng xạ môi trường quốc gia, vì đây là một hệ thống cần thiết cho chương trình điện hạt nhân mà Việt Nam sắp triển khai. Đồng thời, dự thảo cần bổ sung thêm điều khoản liên quan đến nguồn kinh phí để duy trì vận hành hệ thống mạng quan trắc ngoài kinh phí sự nghiệp. Về trách nhiệm giữa các Bộ ngành và trạm địa phương, Bộ KH&CN cần trao đổi thống nhất để thực hiện, bổ sung thêm trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ngoài ra, đề nghị tổ soạn thảo xem xét bổ sung thêm các trạm vùng ở Ninh Thuận nơi dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân và Trung tâm nghiên cứu hạt nhân Đồng Nai; bổ sung thêm cơ chế về trao đổi thông tin giữa các bộ, ngành, địa phương trong việc quan trắc và ứng phó khi có sự cố xảy ra, đồng thời phải đảm bảo an toàn thông tin và kết nối dữ liệu.

Cuộc họp cũng ghi nhận nhiều ý kiến phát biểu về hiện trạng cũng như các vấn đề phát sinh khi thực hiện tại các trạm quan trắc đặt tại địa phương hay các trạm do Sở KH&CN triển khai.

Tổng kết cuộc họp, ông Trần Chí Thành  - Viện trưởng Viện NLNTVN cảm ơn các ý kiến góp ý, sự phối hợp của các trạm địa phương trong thời gian qua. Đề nghị Văn phòng Chính phủ hướng dẫn cho Bộ KH&CN hoàn thiện đề án và trình Thủ tướng phê duyệt quyết định thành lập mạng Quan trắc phóng xạ môi trường. Đồng thời, ông cũng đề nghị Cục Năng lượng nguyên tử hạt nhân bổ sung vấn đề liên quan đến quan trắc phóng xạ môi trường vào dự thảo luật để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi các công việc và dự án liên quan đến quan trắc phóng xạ môi trường.

Hình ảnh tham quan Phòng điều hành và hệ thiết bị quan trắc phóng xạ môi trường trực tuyến đặt tại Viện KH&KTHN

Sau cùng, các thành viên tham gia cuộc họp đã đi thăm thực tế Phòng điều hành trung tâm, phòng điện tử chế tạo thiết bị quan trắc và  phòng thí nghiệm phân tích phóng xạ môi trường đặt tại Viện KH&KTHN.

Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân