Hội thảo khoa học chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 và kỉ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5), Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai nhiều hoạt động thiết thực, tiết kiệm, hiệu quả, góp phần lan tỏa tinh thần khoa học rộng khắp trong toàn xã hội. Đây là dịp để tôn vinh những đóng góp của đội ngũ trí thức, các nhà khoa học trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của khoa học và công nghệ trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững đất nước. Hòa chung trong không khí đó, sáng ngày 15/5/2025, được sự đồng ý của Ban lãnh đạo Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân (KH&KTHN), Công đoàn Viện phối hợp với Đoàn thanh niên tổ chức hội thảo khoa học chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam và hướng tới kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025).

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS Phạm Ngọc Đồng – Phó Viện trưởng Viện KH&KTHN nhấn mạnh đây là hoạt động với ý nghĩa thiết thực chào mừng Ngày KH&CN Việt Nam, hưởng ứng chủ đề “Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Đột phá đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng” do Bộ KH&CN phát động. Viện KH&KTHN sẽ tổ chức các hội thảo, seminar để đẩy mạnh hơn nữa các hướng nghiên cứu mới và thúc đẩy sự hợp tác trong công tác chuyên môn của các đơn vị trong Viện. Để bắt kịp xu thế mới, tập thể cán bộ, nhân viên và các nhà khoa học của Viện cần nâng cao năng lực, tiếp tục đổi mới sáng tạo nhằm đưa Viện KH&KTH ngày càng phát triển, kết quả nghiên cứu đạt chất lượng tốt, thiết thực, hiệu quả gắn liền với ứng dụng trong thực tiễn phục vụ hoạt động của ngành.

TS. Phạm Ngọc Đồng – Phó Viện trưởng Viện KH&KTHN phát biểu khai mạc hội thảo

Hội thảo có 04 báo cáo do các nghiên cứu viên đến từ Trung tâm Quan trắc phóng xạ và Đánh giá tác động môi trường, Trung tâm An toàn bức xạ và Trung tâm Vật lý hạt nhân thuộc Viện KH&KTHN trình bày.

TS. Nguyễn Hào Quang trình bày mở đầu hội thảo với báo cáo “Định lượng Ra-226 và U-235 trong các mẫu đất dựa trên phổ gamma HPGe và Linear Regression của Scikit-learn”. Phổ kế gamma HPGe thường được sử dụng để phân tích định lượng hoạt độ của Ra-226 và U-235 trong mẫu đất. Tuy nhiên, việc xác định Ra-226 thường dựa vào cân bằng phóng xạ với Rn-222 và các sản phẩm phân rã của nó, đòi hỏi thời gian dài và khó duy trì điều kiện kín khí. Việc xác định Ra-226 trực tiếp từ các đỉnh phổ bức xạ gamma phát ra từ nhân phóng xạ này cũng gặp khó khăn do cường độ của các đỉnh phổ này nhỏ và thường bị lẫn với các đỉnh phổ của các nhân phóng xạ khác. Báo cáo đề xuất sử dụng mô hình học máy LinearRegression trong Scikit-Learn để định lượng trực tiếp hoạt độ của Ra-226 và U-235 từ phổ gamma mà không cần thiết lập cân bằng phóng xạ. Hơn 27.000 phổ gamma 8192 kênh giả đo được sử dụng để huấn luyện mô hình, đạt độ chính xác định lượng nhỏ hơn 10% cho cả hai đồng vị. Kết quả đạt được của nhóm nghiên cứu là xây dựng được mô hình học máy có thể dự báo tốt hoạt độ nhân phóng xạ Ra-226 và U-235 dựa trên phổ bức xạ đo được từ hệ phổ kế gamma sử dụng đầu dò HPGe. Phương pháp xây dựng mô hình LinearRegression có thể áp dụng như một phương pháp chuẩn hệ phổ kế gamma mới thay cho phương pháp chuẩn truyền thống trước đây.

TS. Nguyễn Hào Quang – TT Quan trắc phóng xạ và Đánh giá tác động môi trường trình bày tại hội thảo

Tiếp theo là báo cáo “Thiết lập trường chuẩn bức xạ tia X với chuỗi phổ RQR theo tiêu chuẩn quốc tế IEC 61267” do Th.S Bùi Đức Kỳ trình bày. Báo cáo đã trình bày các đặc trưng của trường chuẩn bức xạ tia X tại Phòng chuẩn cấp II đặt tại Viện KH&KTHN với chuỗi phổ RQR  để hiệu chuẩn thiết bị đo liều bưc xạ ion hóa trong X-quang chẩn đoán bằng phương pháp mô phỏng MNCP và đo đạc thực nghiệm sử dụng buồng ion hóa đã được hiệu chuẩn tại phòng chuẩn cấp I. Đặc trưng quan trọng của chuỗi phổ RQR là lớp hấp thụ một nửa thứ nhất và thứ hai (HVL₁, HVL₂), hệ số đồng nhất phổ h tính bằng cả hai phương pháp được so sánh với giá trị chuẩn đưa ra trong tiêu chuẩn quốc tế IEC 61267. Kết quả cho thấy độ lệch của các giá trị xác định được bằng phương pháp thực nghiệm và mô phỏng tương ứng không vượt quá 3,5% và 4,5% so với các giá trị chuẩn. Độ lệch của hệ số đồng nhất phổ h không lớn hơn ± 0,03 so với các giá trị trong tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, đặc trưng khác của chuỗi phổ như bề dày các tấm lọc bổ sung, giá trị suất kerma không khí K_air, năng lượng trung bình phổ E và độ phân giải phổ R_E cũng được trình bày. Các đạt được chỉ ra rằng trường chuẩn bức xạ tia X với chuỗi RQR đã thiết lập tại phòng chuẩn cấp II của Viện KH&KTHN hoàn toàn đáp ứng yêu cầu của trường chuẩn bức xạ theo tiêu chuẩn quốc tế IEC61267.

ThS. Bùi Đức Kỳ – TT An toàn bức xạ trình bày tại hội thảo

“Continuum states of exotic nuclei in a microscopic model” là tên báo cáo do TS. Nguyễn Nhật Nam trình bày. TS. Nguyễn Nhật Nam là việt kiều Vương quốc Bỉ tốt nghiệp tiến sĩ tại Đại học Tự do Bruxelles năm 2024, hiện đang là cán bộ hợp đồng tại Trung tâm Vật lý hạt nhân. Trong bài trình bày TS. Nam đã giới thiệu phương pháp 3-hạt vi mô kết hợp với phương pháp R-matrix trận để mô tả cấu trúc của các hạt nhân nhẹ giàu neutron. Phương pháp này đã được áp dụng để mô tả cấu trúc của hạt nhân ⁶He ở các trạng thái khác nhau. Kết quả nghiên cứu của TS. Nam cũng được áp dụng cho các hạt nhân phức tạp hơn như ¹⁸O và ¹⁸Ne, ¹⁷N và ¹⁷Ne, và ¹⁴Be. Các kết quả nghiên cứu của TS. Nam dự kiến sẽ công bố trong thời gian tới.

TS. Nguyễn Nhật Nam – TT Vật lý hạt nhân trình bày tại hội thảo

Cuối buổi hội thảo là bài trình bài của ThS. Đỗ Thị Khánh Linh với chủ đề “Xác định hàm kích thích của phản ứng ¹⁰B(p, α0)⁷Be với năng lượng proton 1.8 – 3.2 MeV”. Báo cáo trình bày về thí nghiệm xác định hàm kích thích của phản ứng ¹⁰B(p,α0)⁷Be với chùm proton năng lượng từ 1.8 – 3.2 MeV được gia tốc bởi máy gia tốc Pelletron 5SDH-2. Kết quả hàm kích thích thực nghiệm thu được có sự phù hợp với kết quả đã được công bố trước đây, ngoài ra cũng mở rộng dải năng lượng cho hàm kích thích của phản ứng này với Ep= 1.8 – 3.2 MeV. Hàm kích thích thực nghiệm ở 3 góc 120, 130 và 160 độ được giải thích tốt theo tính toán R-matrix sử dụng bộ tham số các trạng thái kích thích của hạt nhân C-11 đã được công bố. Các kết quả của báo cáo này chỉ là các kết quả phân tích sơ bộ, ở các bước tiếp theo nhóm nghiên cứu sẽ thực hiện các phân tích để thu được thông tin về cấu trúc của hạt nhân C-11.

Đại biểu tham dự chụp ảnh kỉ niệm sau khi kết thúc hội thảo

Hội thảo chào mừng ngày khoa học và công nghệ 18/5 của Viện KH&KTHN đã thành công tốt đẹp với nhiều câu hỏi trao đổi thảo luận để các cán bộ nghiên cứu hiểu hơn công việc, định hướng nghiên cứu của các nhóm chuyên môn từ các đơn vị trong Viện. Trong thời gian tới, Viện KH&KTHN tiếp tục tổ chức chuỗi seminar, hội thảo, báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ các cấp và chuẩn bị tốt cho các báo cáo tại Hội nghị KH&CNHN toàn quốc tháng 10/2025.

Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân