Nhóm Thanh sát hiện trường (OSI) của Tổ chức Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) làm việc tại NEVADA

Từ ngày 16 đến 20 tháng 5 năm 2016, Cơ quan Quản lý an ninh hạt nhân Hoa Kỳ (NNSA) đã tổ chức đợt tiếp xúc làm quen với Khu vực an ninh quốc gia Nevada (NNSS) - bãi thử hạt nhân trước kia của Hoa Kỳ, cho các thành viên nhóm thanh sát hiện trường của Tổ chức Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện ( CTBTO). Đây là hoạt động đầu tiên của OSI tại NNSS và là khu vực thử thứ hai được sử dụng trong hoạt động của OSI, lần đầu tiên là bãi thử tại Semipalatinsk – Kazakhstan được dùng trong Diễn tập toàn diện 2008 (IFE08).

         Có khoảng 50 chuyên gia đến từ các nước có tham gia Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện ở 6 châu lục đã tham dự vào hoạt động lần này tại Nevada, trong đó có đại diện của Việt Nam. Mục tiêu chủ yếu của khóa tập huấn này là đưa ra cách nhận biết các dấu vết xuất hiện sau một vụ nổ hạt nhân dưới lòng đất. Khoảng từ năm 1952 – 1992 đã có 928 vụ nổ và vụ nổ thử ở Nevada là vụ nổ lớn nhất.

       Tuần làm việc bắt đầu với chuyến tham quan Bảo tàng thử vũ khí nguyên tử quốc gia, tại đây các thành viên đã được tìm hiểu một cách tổng quan về các hoạt động thử vũ khí hạt nhân. Tiếp đó, đoàn đã tới NNSS. Tại đây đoàn tham quan đã được xem các trang thiết bị hỗ trợ thử nổ như: thiết bị khoan cỡ lớn, các dây cáp dẫn tín hiệu phân tích, thiết bị sử dụng để hạ thấp phương tiện và dụng cụ xuống giếng sâu. Sau đó các thành viên được tham quan khu vực thí nghiệm vật lý – nơi đang diễn ra các nghiên cứu nhằm nâng cao khả năng kiểm soát các vụ nổ hạt nhân dưới lòng đất tại các khu vực đá granite. Một loạt các hoạt động tại NNSS đã diễn ra giúp cho các thành viên nhận biết các dấu hiệu khác nhau tạo ra từ vụ nổ hạt nhân, ví dụ như vết nứt hay đứt gãy trên mặt đất. Tại Pahute Mesa, các vụ thử đã được thực hiện trong lòng đá rắn nằm sâu trong lòng đất để che đậy các dấu hiệu xuất hiện trên mặt đất và sau đó các thành viên đã phải trải qua thử thách tìm các dấu hiệu nổ một cách rất khó khăn.

        “Các hoạt động làm quen tại Nevada lần này là một cơ hội tốt cho các thanh sát viên hiện trường được học hỏi, kiểm tra và phân tích các tàn dư của quá trình thử hạt nhân chính thức. Đây cũng là một trong các hoạt động quan trọng nhất trong quá trình tập huấn cho các thanh sát viên vì không gì thay thế được các kinh nghiệm họ có được từ các chuyên gia Hoa Kỳ tại NNSS”. Ông Ron Gavish - trưởng bộ phận đào tạo của ban Thanh sát hiện trường phát biểu.

       Còn Claudia Arango Galvan, thanh sát viên đến từ Mexico nhận định: “Việc tham gia các hoạt động tại Nevada đã mở rộng tầm mắt của tôi và cho tôi thấy quy mô của các vụ thử tại NNSS. Kiến thức quan trọng này giúp tôi có cái nhìn sâu hơn khi lập kế hoạch khảo sát địa chất trong các hoạt động tập huấn thanh sát hiện trường cũng như trong một cuộc thanh sát có thể xảy ra trong tương lai khi Hiệp ước có hiệu lực. Hiểu rõ điều kiện địa chất của một khu vực là một yếu tố quan trọng để tìm kiếm các dấu hiệu thử vũ khí hạt nhân dưới lòng đất do địa hình xung quanh có thể ảnh hưởng mạnh tới các dấu hiệu phát sinh sau một vụ thử. Đây là một kinh nghiệm mà mọi thanh sát viên và cán bộ đào tạo cần có.”

       “Với NNSA, việc tổ chức chuyến tham quan cho chúng tôi cơ hội để giới thiệu cách mà chúng tôi đã thực hiện tại khu vực thử trước dây và hỗ trợ tập huấn cũng như năng lực tương lai của các thanh sát viên CTBTO. Chuyến đi đưa các thanh sát viên ra khỏi khuôn khổ của lớp học và giúp họ có thêm kinh nghiệm trong một cuộc thanh sát thực sự. Chúng tôi cũng đã mô phỏng cách chúng tôi chuyển đổi NNSS từ một khu vực thử rộng lớn tới một đơn vị thử nhỏ thỏa mãn nhiều hoạt động thử khác nhau nhằm hỗ trợ nhiệm vụ kiểm soát chống phổ biến vũ khí hạt nhân.” Anne Harrington, Phó ban kiểm soát chống phổ biến vũ khí hạt nhân của NNSA.

Hồ Quang Tuấn - Viện Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân

Nguồn:  https://www.ctbto.org