Phiên họp thường kỳ Hội đồng Khoa học, Công nghệ và Đào tạo Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam: Xây dựng nguồn lực chất lượng cao và đẩy mạnh năng lực hỗ trợ kỹ thuật

Trong hai ngày 22 và 23/8/2025, tại Hà Nội, phiên họp thường kỳ Hội đồng Khoa học, Công nghệ và Đào tạo (KHCN&ĐT) Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (NLNTVN), đã tập trung thảo luận, đề xuất những vấn đề trọng tâm và dài hạn của Viện cũng như của ngành NLNT.

Tham dự phiên họp có PGS.TS. Nguyễn Nhị Điền, Phó Chủ tịch thường trực; TS. Trần Chí Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng và các thành viên Hội đồng. Bên cạnh đó còn có sự tham gia của các đại biểu là các nhà quản lý, chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và các cán bộ nghiên cứu khoa học từ các đơn vị trực thuộc.

Mặc dù là phiên họp thường kỳ nhưng phiên họp lần này của Hội đồng KHCN&ĐT có nhiều điểm khác biệt, đặc biệt về bối cảnh. Quyết định tái khởi động chương trình điện hạt nhân của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ vào cuối năm 2024, đầu năm 2025 đã đặt ra cho ngành NLNT cũng như Viện NLNT những yêu cầu mới về cả năng lực, nhân lực, tầm nhìn… Bên cạnh đó, Đảng và Chính phủ cũng đã tiếp tục nêu cao quan điểm coi KH&CN, ĐMST là động lực tăng trưởng quốc gia và ban hành nhiều cơ chế, chính sách mới nhằm khuyến khích, thúc đẩy năng lực KH&CN, trong đó có Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Đây là lý do mà hai ngày diễn ra phiên họp Hội đồng đặt trọng tâm tư vấn, góp ý, xác định phương hướng hoạt động về khoa học, công nghệ và đào tạo của Viện NLNTVN nhằm định hướng các hoạt động nghiên cứu khoa học và đào tạo của Viện giai đoạn 2026 – 2030 trên cơ sở phân tích hiện trạng, kết quả đạt được và nhu cầu phát triển. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng thảo luận về các nhiệm vụ trọng điểm như Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân – CNST, Đề án Lò phản ứng mô đun nhỏ – SMR; công nghệ đất hiếm… cũng như  kế hoạch phát triển nguồn nhân lực và giải pháp nâng cao năng lực hỗ trợ kỹ thuật của Viện.

Các đại biểu tham dự họp Hội đồng Khoa học, Công nghệ và Đào tạo của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Tại các phiên họp, Hội đồng đã nghe lãnh đạo, trưởng nhóm nghiên cứu từ các đơn vị trực thuộc Viện NLNTVN trình bày các báo cáo sơ bộ định hướng nghiên cứu và phát triển của mỗi đơn vị trong giai đoạn 2026-2030 với một khối lượng lớn các vấn đề ở nhiều khía cạnh khác nhau trong lĩnh vực NLNT, từ các hướng nghiên cứu cơ bản đến các hướng ứng dụng, triển khai và các hướng về chiến lược phát triển. Trên cơ sở đó, Hội đồng đã thảo luận về Dự án Trung tâm Nghiên cứu KHCN hạt nhân; Nghiên cứu vật lý hạt nhân và đào tạo nhân lực; Mạng lưới Quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường quốc gia; Nghiên cứu công nghệ, an toàn điện hạt nhân; Chương trình phát triển SMR (công nghệ chiến lược); Phát triển công nghệ chế biến Đất hiếm và Titan (công nghệ chiến lược); Nhiên liệu hạt nhân, Quản lý và xử lý thải phóng xạ; Chế tạo thiết bị ghi đo bức xạ; Ứng dụng KTHN trong Công nghiệp; Ứng dụng KTHN và đồng vị trong nghiên cứu tài nguyên nước và môi trường; Chế tạo máy Electron Beam (chiếu xạ và chiếu cáp điện) và Cyclotron (sản xuất dược chất phóng xạ); Sản xuất dược chất Phóng xạ (từ máy gia tốc và lò phản ứng); Ứng dụng công nghệ bức xạ trong nghiên cứu công nghệ sinh học.

TS. Trần Chí Thành báo cáo tại buổi họp

TS. Phạm Quang Minh báo cáo tại buổi họp

PGS.TS. Phan Việt Cương báo cáo tại buổi họp

GS.TS. Đào Tiến Khoa báo cáo tại buổi họp

Hội đồng cũng đã thảo luận và thống nhất về các định hướng nội dung mà Viện NLNTVN cần tập trung đẩy mạnh trong giai đoạn tới: Thực hiện các đề tài nghiên cứu theo định hướng ưu tiên của các đơn vị; Đẩy mạnh nghiên cứu phát triển và ứng dụng kỹ thuật hạt nhân và đồng vị phóng xạ trong y tế, công nghiệp, nông nghiệp, tài nguyên môi trường; Phát triển nghiên cứu cơ bản và ứng dụng vật lý hạt nhân; Các hướng nghiên cứu ứng dụng sẽ thực hiện trên lò phản ứng nghiên cứu mới; Nghiên cứu và mô phỏng phát tán phóng xạ trong môi trường nước biển; Nghiên cứu ứng dụng kĩ thuật đồng vị hạt nhân vào bảo vệ và khai thác bền vững tài nguyên nước, bảo vệ môi trường phục vụ phát triển bền vững.

GS.TS. Nguyễn Nhị Điền trình bày kết luận của Hội đồng

Để triển khai tốt các hoạt động R&D này, Hội đồng KHCN&ĐT Viện NLNTVN đã đưa ra đề xuất xây dựng Đề án đào tạo nhân lực cho CNST, bao gồm: Chỉ tiêu đào tạo theo từng giai đoạn, cơ chế gửi cán bộ đi đào tạo ở nước ngoài, kế hoạch thu hút chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế; Chuẩn bị nhân lực và Xây dựng đề án Trung tâm máy gia tốc phục vụ nghiên cứu và ứng dụng; Thiết lập mạng QT&CNPXMT Quốc gia đạt chuẩn quốc tế, kết nối toàn quốc; Tập trung vào hỗ trợ Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 (Nghiên cứu, tư vấn công nghệ; Mô phỏng tính toán, phân tích an toàn hạt nhân; Xây dựng các nhóm nghiên cứu và đào tạo về thẩm định an toàn; Đẩy mạnh vai trò hỗ trợ kỹ thuật (TSO) của Viện NLNTVN; Nghiên cứu đánh giá địa điểm xây dựng SMR; nghiên cứu các thiết kế SMR (vật lý lò và thủy nhiệt, phân tích an toàn).

Riêng về nghiên cứu thiết kế SMR, khi phân tích bối cảnh quốc tế và năng lực trong nước, các chuyên gia cho rằng cần làm tốt thiết kế định hướng, thiết kế cơ sở, tính toán phân tích an toàn (các kịch bản sự cố bao gồm cả phân tích về cơ học), nghiên cứu về nhiên liệu và vật liệu, thiết bị,… đi kèm với việc xây dựng hệ sinh thái SMR quốc gia với đa dạng thành phần như doanh nghiệp và đối tác quốc tế, trong đó Viện NLNTVN phải là hạt nhân của hệ sinh thái.

Bên cạnh đó, Viện NLNTVN cũng cần có kế hoạch R&D để làm chủ công nghệ TiO2; Hoàn thiện quy trình công nghệ chiết tách đất hiếm; Đầu tư phòng thí nghiệm về nhiên liệu hạt nhân; Đầu tư, nâng cấp các Phòng thí nghiệm điện tử hạt nhân và thiết bị; Làm chủ quy trình công nghệ, chuẩn hóa sản xuất và cung ứng các đồng vị phóng xạ/thuốc phóng xạ cơ bản đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu thuốc phóng xạ; Làm chủ quy trình công nghệ, chuẩn hóa sản xuất và cung ứng các đồng vị phóng xạ/thuốc phóng xạ cơ bản đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu thuốc phóng xạ; Ứng dụng công nghệ bức xạ trong lĩnh vực nông nghiệp, y sinh, nông sinh y; Ứng dụng KTHN và đồng vị trong nghiên cứu tài nguyên nước và môi trường và một số lĩnh vực khác.

Nguyễn Thị Thu Hà, Ban Kế hoạch và Quản lý khoa học

Nguồn: https://vinatom.gov.vn/phien-hop-thuong-ky-hoi-dong-khoa-hoc-cong-nghe-va-dao-tao-vien-nang-luong-nguyen-tu-viet-nam-xay-dung-nguon-luc-chat-luong-cao-va-day-manh-nang-luc-ho-tro-ky-thuat/