Seminar khoa học: “Phân tích các nguyên tố trong than bằng phương pháp kích hoạt nơ-tron sử dụng thuật toán mạng nơron nhân tạo”

Ngày 24/7/2024, Đoàn thanh niên Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân (KH&KTHN) đã tổ chức seminar khoa học thường kỳ với tiêu đề “Phân tích các nguyên tố trong than bằng phương pháp kích hoạt nơ-tron sử dụng thuật toán mạng nơron nhân tạo” do CN. Khuông Thanh Tuấn trình bày. Đây là kết quả nghiên cứu của CN. Khuông Thanh Tuấn – Trung tâm Kỹ thuật hạt nhân sau một năm thực hiện hợp tác nghiên cứu tại Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân (JINR), Dubna, Liên bang Nga.

CN. Khuông Thanh Tuấn trình bày tại buổi seminar khoa học

Trong phần mở đầu, CN. Khuông Thanh Tuấn đã trình bày thực trạng và một số vấn đề liên quan đến nghiên cứu than ở Việt Nam hiện nay. Theo đánh giá của các chuyên gia, than vẫn là một nguyên liệu quan trọng đóng góp nguồn cung năng lượng trên thế giới vì vậy việc xác định độ tro (chỉ tiêu đánh giá chất lượng than) vẫn cần được ưu tiên và nghiên cứu để sử dụng than tối ưu hơn. Trong nghiên cứu của mình, CN. Khuông Thanh Tuấn lựa chọn phương pháp phân tích kích hoạt Nơ-tron (NAA) và phương pháp phân tích kích hoạt Gamma tức thời (PGAA) để xác định thành phần tro than áp dụng trong công nghiệp cho số lượng lớn than thay vì phương pháp huỳnh quang tia X (XRF) không phù hợp do tia X có khả năng đâm xuyên yếu.

Tại Viện JINR, Dubna, CN. Khuông Thanh Tuấn đã thiết lập thí nghiệm và sử dụng thiết bị máy gia tốc IREN để thực hiện chiếu nguồn nơtron cho 10 mẫu than từ các mỏ than khác nhau ở tỉnh Quảng Ninh thuộc vùng Đông Bắc, Việt Nam.

Một số hình ảnh mẫu, bố trí hệ đo và thông số kỹ thuật chính của máy gia tốc IREN.

Dựa trên kết quả phân tích mẫu than bằng phương pháp NAA, CN. Khuông Thanh Tuấn đã sử dụng thông số hàm lượng các nguyên tố có trong 10 mẫu than kết hợp với hơn 300 mẫu than của Kazakhstan đã được phân tích trước đây bởi JINR để làm dữ liệu đầu vào cho bài toán xây dựng mạng nơtron nhân tạo với dữ liệu đầu ra là hàm lượng Fe. Kết quả nghiên cứu trình bày trong bài báo “Application of artificial neutron network for determination of iron from NAA spectra for coal samples” đã được chấp nhận đăng trên tạp chí International Journal of Coal Preparation and Utilization là những đóng góp đáng ghi nhận của CN. Khuông Thanh Tuấn và các cộng sự tại JINR.

Bài trình bày của CN. Khuông Thanh Tuấn nhận được sự quan tâm của các cán bộ tham dự hội thảo. Trong phần thảo luận, CN. Khuông Thanh Tuấn đã trả lời nhiều câu hỏi nhằm giải đáp thắc mắc về các nội dung trong bài trình bày. Thông qua buổi hội thảo, nhóm nghiên cứu của Trung tâm Kỹ thuật hạt nhân nói riêng và các cán bộ nghiên cứu của Viện KH&KTHN đã có thêm thông tin, kiến thức liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp.

Với kết quả nghiên cứu của CN. Khuông Thanh Tuấn một lần nữa khẳng định hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học thực sự là yếu tố quan trọng, giúp các cán bộ nghiên cứu có thêm thông tin, kiến thức và kinh nghiệm để phát triển chuyên môn. Chương trình hợp tác nghiên cứu giữa Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam với Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân, Dubna, Liên Bang Nga nên tiếp tục được đẩy mạnh.

Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân