Toạ đàm “Khả năng và nhu cầu ứng dụng máy gia tốc hạt trong nghiên cứu công nghệ chiến lược về vật liệu tiên tiến, chip bán dẫn”

Chiều ngày 28/8/2025, tại Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân (KH&KTHN), Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (NLNTVN) đã tổ chức buổi tọa đàm trao đổi về chủ đề “Khả năng và nhu cầu ứng dụng máy gia tốc hạt trong nghiên cứu công nghệ chiến lược về vật liệu tiên tiến, chip bán dẫn”. Buổi tọa đàm do PGS.TS Nguyễn Tuấn Khải – Phó Viện trưởng Viện NLNTVN – chủ trì, đến tham dự có GS.TS. Nguyễn Quang Liêm - Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; GS.TS. Lục Huy Hoàng - Viện trưởng Viện Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; PGS.TS. Hoàng Anh Sơn - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu; GS.TS. Nguyễn Quang Hưng - Viện trưởng Viện Khoa học Cơ bản và Ứng dụng, Đại học Duy Tân; PGS.TS. Trần Đình Phong - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội; TS. Nguyễn Hữu Quyết – Phó Viện trưởng phụ trách Viện KH&KTHN cùng các cán bộ nghiên cứu của Viện KH&KTHN. Cuộc họp được diễn ra theo hình thực trực tiếp và trực tuyến.

Mở đầu hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Tuấn Khải nêu nên mục đích, nội dung của buổi trao đổi, tập trung vào nhiệm vụ được Bộ Khoa học và Công nghệ giao Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam tìm hiểu, tổng hợp thông tin, đánh giá về khả năng và nhu cầu sử dụng máy gia tốc hạt trong nghiên cứu phát triển khoa học và công nghệ, đặc biệt là các nhóm công nghệ chiến lược về vật liệu tiên tiến và chip bán dẫn tại Việt Nam phục vụ cho việc đề xuất đề án xây dựng Trung tâm Máy Gia tốc lớn.

Hình ảnh buổi họp

Tiếp theo là bài trình bày của TS. Lê Xuân Chung - Giám đốc Trung tâm Vật lý hạt nhân, Viện KH&KTHN với tiêu đề “Một số ý tưởng về Tổ hợp Gia tốc lớn tại Việt Nam phục vụ nghiên cứu và ứng dụng”, đề xuất về một trung tâm quy mô lớn ở miền Bắc bao gồm tổ hợp của nhiều máy gia tốc từ năng lượng thấp (chục MeV) đến năng lượng rất cao (GeV), được xây dựng theo lộ trình dài hạn căn cứ vào nhu cầu và hiệu quả sử dụng. Báo cáo cũng đề cập đến việc lựa chọn các công nghệ gia tốc khác nhau như Linac, Cyclotron, Syncrotron,... để phù hợp với nhu cầu thực tế và hướng tới các định hướng nghiên cứu khoa học trình độ cao, các công nghệ, sản phẩm KHCN chiến lược quốc gia.

Tiến sĩ Lưu Anh Tuyên, cán bộ nghiên cứu của Trung tâm Hạt nhân TP Hồ Chí Minh, Viện NLNTVN trình bày báo cáo về "Tổ hợp Synchrotron: Vai trò và Thách thức", tập trung vào các nội dung như vai trò của tổ hợp Synchrotron trong các công nghệ chiến lược: Công nghệ chip bán dẫn; Công nghệ Y - Sinh học tiên tiến, Công nghệ Năng lượng - Vật liệu tiên tiến, Công nghệ đất hiếm, đại dương, lòng đất. Giới thiệu một số tổ hợp Synchrotron lớn trong khu vực Châu Á, khả năng ứng dụng và một số kết quả hợp tác nghiên cứu sử dụng các chùm bức xạ Synchrotron, e-beam, chùm positron trong nghiên nghiên cứu khoa học vật liệu. Báo cáo cũng đề cập đến nhu cầu phát triển một Tổ hợp Synchrotron tại Việt Nam phục vụ nghiên cứu và ứng dụng.

Hình ảnh các đại biểu tham gia thảo luận

Tại buổi toạ đàm, các đại biểu đã thảo luận về vai trò của máy gia tốc trong nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, đặc biệt là khả năng ứng dụng trong nghiên cứu các công nghệ chiến lược như chế tạo các vật liệu tiên tiến, chip bán dẫn, cải thiện tính chất cơ-lý- hóa, biến tính vật liệu,...Các báo cáo trình bày nhấn mạnh tiềm năng và vai trò to lớn của công nghệ gia tốc trong việc nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và ứng dụng thực tiễn, góp phần vào sự phát triển đột phá khoa học công nghệ của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Hình ảnh PGS. TS. Nguyễn Tuấn Khải và cán bộ Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam tham gia cuộc họp

Phát biểu kết luận, PGS.TS. Nguyễn Tuấn Khải khẳng định: Việc ứng dụng máy gia tốc không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn có giá trị thực tiễn lớn, mở ra nhiều hướng đi mới cho nghiên cứu khoa học và công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực vật liệu tiên tiến và công nghiệp bán dẫn trong nước, tăng cường và nâng cao hiệu quả hợp tác khoa học với Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna, giao nhiệm vụ cho các cộng tác viên Việt Nam tham gia vào các dự án thiết kế, chế tạo máy gia tốc chuyên dụng cho nghiên cứu vật liệu tiên tiến. Viện NLNTVN sẽ tiếp tục tìm hiểu, thu thập và tổng hợp thông tin về nhu cầu, năng lực và các công nghệ gia tốc phù hợp để phục vụ cho việc xây dựng đề án Trung tâm Gia tốc lớn tại Việt Nam trong tương lại gần.

Buổi toạ đàm có ý nghĩa rất quan trọng để các nhà khoa học đóng góp ý kiến, cung cấp nhiều thông tin hữu ích, cập nhật nhu cầu, xu hướng công nghệ và định hướng phát triển công nghệ và ứng dụng của máy gia tốc hạt trong thời gian tới, góp phần đưa ứng dụng bức xạ và hạt nhân phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả.

Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân